Život

Gradina se sve do skoro delila na dve, na Istočnu i na Zapadnu Gradinu. Istočna Gradina je današnje naselje duž Sivačkog letnjeg puta i u međuprostoru od Velikog bačkog kanala do druma Sombor-Kljajićevo. То је današnja Gradina, koju niko drugačije i ne zove. Zapadna Gradina je u stvari nekadašnji i današnji Žarkovac. Naziv salaša potiče od slavenske reči koja označava utvrđenje ili prostor oko njega. Od ove reči verovatno potiču i somborska prezimena Gradinac i Gradinski. Možda su njihovi preci najstariji stanovnici ovog kraja i moguće je da su tu živeli i u vreme Turaka.

Kroz vekove

1543. - Stanovnici Gradine plaćaju porez od 14 forinti Kaločkoj nadbiskupiji, premda su Turci ovde već dve godine.
1552. - Gradina ima svega jedno domaćinstvo.
1650. - Stanovnici i dalje plaćaju porez od 14 forinti godišnje. U to doba Franjevci su najzaslužniji što su za vreme Turaka održavali stanovništvo u hrišćanskoj veri, držeći po predanju mise u podzemnoj crkvi. Turci su bili tolerantniji prema Franjevcima, nego prema bilo kojem drugom svešteničkom redu.
1698. - Gradina nije naseljena i vodi se kao utvrđenje ili teritorija koja pripada utvrđenju.
1720. - Vodi se kao pustara somborskih vojnika.
1746. - Gradina je naselje sa tri domaćinstva i procenjuje se da ima mesta za još najmanje 100 porodica.
1748. - Na popisu većinu stanovništva čine Bunjevci - Hrvati. Prezimena: Bašić, Birvalski, Bogišić, Bokerović, Bošnjak, Goretić, Žuljević, Zlamenkov, Kovačević, Marković, Parčetić, Pekanović, Pečije, Pletikosić i Čuvardić.
1749. - Gradina se spominje u privilegovanom pismu Marije Terezije.
1760. - Najveći veleposednik u Gradini je somborski glavni kapetan Jovan Damjanović, koji poseduje 900 jutara zemlje.

• Zanimljivo
  Zemlju je nasledio njegov sin Vasilije Damjanović, koji je na Petrovdan 1760. godine u Beču prešao iz pravoslavne u katoličku veru. Obećana mu je rukovodeća državna funkcija, ali od toga nije bilo ništa. Vasilije je govorio srpski, mađarski, nemački, latinski, italijanski i rumunski. Napisao je prvu srpsku aritmetiku. Umro je 1792. godine.

1764. - Gradina je prikazana na katastarskoj mapi Sombora, na kojoj je Žarkovac bio sastavni deo Gradine.
4. jula 1771. - oko pola osam uveče oluja je zahvatila Sombor i okolinu. Stradali su vinogradi i njive, naročito na pustari Gradina.
1829. - 1837. - Trajalo sređivanje katastarskih knjiga Gradine.
1856. - Upućen je zahtev da se o trošku magistrata otvori škola, na koju se posle čekalo 20 godina.
1879. - Završena je gradnja nove školske zgrade.
1950. - Gradina je dobila novi Zadružni dom.
1961. - 240 domaćinstava sa 763 stanovnika.
1966. - Naselje je dobilo električnu energiju.

Moderno doba

U Gradini danas škola ne postoji, ali je u funkciji verski objekat. Zadružni dom je napušten, a iza njega se nalazi fudbalsko igralište. Mesna zajednica “Mlake” za zadružni dom ima spreman projekat za renoviranje, nakon čega bi objekat postao salaški dom kulture. Protekllih godina izgrađeno je nekoliko atarskih puteva. Salaš je solidno povezan sa gradom. Ne postoji vodovod i kanalizacija. Voda se crpi iz bunara. Škole nema, pa deca nastavu pohađaju u gradu, većinom u OŠ “Avram Mrazović”. Iznošenje smeća redovno obavlja JKP “Čistoća”. Po poslednjem biračkom spisku pravo glasa imao je 221 stanovnik Gradine. Na salašima 2012. godine ima 15 mališana. Od Gradine postoji put do salaškog naselja Radojevići, ali je neophodno njegovo renoviranje. Ovo је naselje vrlo raštrkano što se tiče urbanizacije. Kao centar Gradine moga bi se obeležiti deo oko škole i zadružnоg doma. Gradina je pod upravom MZ “Mlake”.
Izvor: soinfo.org